Sta mij toe, op basis van De Muynck, B. & Kunz, B. (2021). Gidsen. Utrecht: KokBoekencentrum, een manier van reflectief denken en educatief doen, principes van denken toe te lichten.

Als educatoren –‘aanlerenden’. onderwijzers-  moeten we helaas vooral handelen in een onderwijsomgeving die gerelateerd is aan empirisch bewezen benaderingen. Dat betekent gebaseerd op meten en wat het verleden ons heeft geleerd (p. 40). Maar hoe gaat dit om met toekomstige en nauwelijks bewezen problemen? (p. 41) Misschien door ‘kritisch realisme’ te aanvaarden. Te onderscheiden wat essentieel is, in relatie tot betekenisgeving, zingeving en realiteitsvisie. Dit laatste komt overeen met de eigen sociale perceptie en eigen wereldbeeld(en) (p. 128).

Hoe beïnvloedt dit het onderwijs? Ten eerste moeten leerlingen hun eigen kritische mening vormen. Ten tweede moet het eigen denken van leerlingen gebaseerd zijn op wereldbeelden, op levensbeschouwingen. Ten derde moeten educatoren handelen vanuit een zelfkritische insteek (pp. 134-135, bijvoorbeeld door betekenisvolle en zingevingsgerichte reflectie. Om dit laatste te bereiken kan deelname aan een professionele leergemeenschap (PLG) ondersteunend zijn.

Een recent, peer-reviewed artikel van mijn hand (Thematic Paper on Ethics in Higher Business Education – Educational Design Research Need (caritasetveritas.cz; https://lnkd.in/ee4v6FbA), gaat over een onderwijsontwerp voor ethiekonderwijs. Het artikel gaat uit van ‘kritisch realisme’ ten aanzien van (in de toekomst vergelijkbare) onderwijsinterventies in hoger onderwijs. Was de interventie empirisch bewezen? Waarschijnlijk niet. Werkte het in het hoger onderwijs? Blijkbaar wel.

Is het een idee om door te gaan op de weg van ‘kritisch realisme’, te leren door te doen en door kritische zelfreflectie? Met als resultaat: Als educatoren beïnvloeden we de zelfontwikkeling van lerenden (‘Bildung’). Echter, niet altijd gebaseerd op bewijs. Kortom, probeer het gewoon uit.

‘Gidsen’ van Bram de Muynck en Bram Kunz is een handleiding voor christelijke schoolpedagogiek, bedoeld voor masterstudenten pedagogiek, lerarenopleiders en beleidsmakers. Leraren worden in dit boek gezien als gidsen die leerlingen richting wijzen. Vanuit een christelijk perspectief leiden zij de leerlingen in de wereld en nodigen ze uit zich daartoe te verhouden. In dit boek wordt verkend hoe christelijke idealen over mens en wereld zich verbinden met pedagogische uitdagingen van de maatschappelijke context. Deze schoolpedagogiek is bedoeld voor masterstudenten pedagogiek, lerarenopleiders en beleidsmakers. De auteurs willen hiermee bijdragen aan de visievorming van onderwijsprofessionals. EAN-code: 9789043534970